Powercalc: Energieverbruik inzichtelijk per lamp

De meeste smarthome eigenaren beginnen met een van de interessantste toepassingen van een smarthome. Inzicht krijgen in je energieverbruik. Dit kun je heel simpel doen door je slimme meter uit te lezen. Het nadeel van het uitlezen van de P1 poort is dat het alleen over totaalcijfers gaat. Het huidig totale elektriciteitsverbruik, de huidige totale teruglevering en de huidige gasmeterstand. Je kunt dit mooi inzichtelijk maken in het Energy dashboard van Home Assistant. Het zou mooi zijn als je hier meer gedetailleerde informatie te zien kunt krijgen van het verbruik per apparaat of lamp. Dat kan al met slimme apparaten die zelf het verbruik meten, maar voor apparaten zonder energiemeting kun je gebruik maken van Powercalc (Github). Een krachtige integratie die je simpel toevoegt via HACS.

Apparaten en lampen met ingebouwde vebruiksmeter

Sommige slimme stekkers of slimme apparaten hebben ondersteuning voor het meten van het energieverbruik. Denk bijvoorbeeld maar eens aan een Shelly Plug S, Shelly Dimmer 2 of één van de Tuya slimme stekkers. Ook mijn nieuwe wasmachine met Samsung Smartthings heeft out of the box ondersteuning voor het meten van het energieverbruik. De desbetreffende Home Assistant integratie zorgt er dan automatisch voor dat de juiste sensoren aangemaakt worden en kunnen worden toegevoegd aan het Energy dashboard van Home Assistant.

Vebruiksmeting voor apparaten zonder ingebouwde vebruiksmeter

Natuurlijk zijn er ook genoeg apparaten die geen out of the box ondersteuning hebben voor het meten van het energie verbruik van het apparaat. Hier schiet de HACS integratie Powercalc te hulp. Powercalc heeft een grote database van lampen en apparaten en het gemeten verbruik ervan.

Een voorbeeld: mijn Tradfri spotjes hebben geen ingebouwde vebruiksmeter maar zijn wel bekend in de Powercalc database. Powercalc kan voor iedere stand van de spots het verbruik berekenen. Dus wanneer je de kleur en/of helderheid veranderd, bekend Powercalc het elektriciteitsverbruik. Dit doet Powercalc op basis van registreerde verbruiksmetingen van gebruikers in de database. Door deze manier staan er dus zeer veel apparaten in de database van Powercalc. Mocht jouw apparaat niet in de database staan, kun je zelf het verbruik meten en toekennen aan het apparaat. Daarover straks meer.

Configureren Energy dashboard

Het Energy dashboard is sinds kort een standaard onderdeel van Home Assistant. Het weergeeft je stroom en gas verbruik per uur, dag, week, maand en jaar. Je kunt de kosten per kWh en m3 instellen (ook dynamisch) en zo de kosten per dag inzichtelijk maken. Voor de gegevens uit je slimme meter kun je een speciale kabel kopen, een P1 kabel. Met deze kabel importeer je het elektriciteits- en gasverbruik in Domoticz of Home Assistant die de slimme meter verzend op de P1 poort.

Als je de slimme meter kabel en DSMR integratie juist aangesloten en geconfigureerd hebt kun je onder Instellingen – > Energieconfiguratie het energy dashboard instellen. Je gebruikt hiervoor de Lifetime Energy sensoren, of te wel de meterstanden. Vul de vaste prijs per kWh en m3 in van je energiecontract of kies de juiste sensor in de lijst wanneer je gebruik maakt van een dynamisch Energiecontract.

Powercalc installeren via HACS

Installeer HACS binnen Home Assistant als je dat nog niet hebt. Zoek binnen HACS naar Powercalc en installeer het component. Herstart Home Assistant en voeg daarna de regel “powercalc:” toe aan configuration.yaml. Sla op en herstart Home Assistant nogmaals.

Automatisch herkende lampen door Powercalc

Wanneer je Home Assistant herstart wordt door Powercalc gezocht naar bekende apparaten in de database. In mijn geval werden mijn Hue en Tradfri lampen direct herkend. Per lamp wordt er een Energy en Power sensor aangemaakt. De energy sensor bevat het verbruik in kWh, de power sensor weergeeft het huidige verbruik in Watt.

Zelf apparaten toevoegen aan Powercalc

Voor de lampen en apparaten die niet in de database van Powercalc staan kun je zelf het verbruik toevoegen door het te meten met een old-skool vebruiksmeter of een slimme plug met ingebouwde energiemeter. De lamp of apparaat moet natuurlijk wel al bekend zijn binnen Home Assistant.

Doe de lamp (of apparaat) uit met Home Assistant en meet het verbruik. Je zou verwachten dat het verbruik 0 Watt is, maar in het geval van Zwave of zigbee lampen kan dat dus wel iets zijn. In het geval van mijn Tradfri spotjes is dat 0.44W in de uit-stand. Schrijf het uit-verbruik op een papiertje.

Zet nu de lamp aan, bij dimbare lampen in de laagste stand en schrijf weer het verbruik op. Doe dit ook voor 10,25,50,75 en 100% bijvoorbeeld. Hoe meer stappen, hoe nauwkeuriger. Vaak zal het verbruik gewoon liniar zijn, zo niet gebruik dan liniar calibrate. Voer deze meting uit voor al je apparaten die je wilt monitoren. Er zijn natuurlijk ook apparaten en lampen die een constant verbruik hebben, zoals niet-dimbare lampen of lampen en apparaten die je aangesloten hebt achter een simpele smart schakelaar. Het stand-by verbuik definieer je met standby_power.

Maak in sensors.yaml nieuwe items aan met bovenstaande configuratie. Zet achter entity_id het entity_id van de lamp of apparaat waarvan je de stroom gemeten hebt. Gebruik fixed voor een constant verbruik en liniar voor een dimmer met een gelijk oplopend verbruik. Zoals mijn lamp bij de tv in bovenstaand voorbeeld, verbruikt 1.6 Watt wanneer hij op 1% helderheid staat, tot 5 Watt wanneer hij op 100% brandt. Omdat je de koppeling met de entity_id doet komen de power en energy sensoren ook netjes bij je apparaat te staan.

Powercalc groepen

Het is mogelijk verbruiken te groepen. Handig voor wanneer je spotjes of lampen ook in die groepen bedient. Mijn woonkamer en zolder spots, respectievelijk 2 en 4 stuks, heb ik in Powercalc gegroepeerd om zo een totaal verbruik te verkrijgen, in plaats van 2 en 4 losse waarden.

Individuele apparaten toevoegen aan Energy dashboard

Nu je voor veel meer apparaten energy sensoren hebt, kun je die toevoegen aan het Energy dashboard. Dit doe je door weer naar Energieconfiguratie te gaan in instellingen. Scroll naar beneden en klik op Apparaat toevoegen.

Kies de gewenste sensoren en keer terug naar het Energy dashboard. Hier zie je nu alle aparte sensoren staan voor al je lampen en apparaten. De balkjes vullen zich steeds verder naar rechts naarmate het verbruik toeneemt.

Het werkt!

Nu kun je echt in detail je energieverbruik in de gaten gaan houden! Zie je in de grafiek een apparaat er bovenuit springen? Misschien is het beter dit dan te vervangen of minder te gebruiken om energie te besparen. Wil je een totaal overzicht hebben van je Gas, Water, Licht verbruik? Voeg dan ook je watermeter toe aan Home Assistant of Domoticz!